Umnotho wezinto ezijwayelekile

Umnotho wezinto ezijwayelekile

Wake wezwa ngomnotho ukuze kuzuze bonke? Ingenye yezinhlangano ezithinta hhayi kuphela umkhakha wezomnotho, kodwa futhi umkhakha wezepolitiki nezenhlalo.

Kodwa, kwenzenjani? Iyini imiphumela yako? Ingabe iphozithivu noma inegethivu? Sizokutshela konke odinga ukukwazi mayelana nale modeli yezomnotho.

Uyini umnotho wenzuzo evamile

Uyini umnotho wenzuzo evamile

Umnotho wenzuzo evamile ungachazwa ngokuthi a imodeli yezomnotho, yezombangazwe nenhlalo isici esibalulekile ukubeka phambili isithunzi somuntu, intando yeningi, ubumbano kanye nokusimama kwemvelo.

Ngamanye amazwi, ingenye lapho izinsika zayo eziyinhloko, kanye namagugu ezama ukuwagcina, isithunzi, amalungelo abantu kanye nokunakekela imvelo.

Ngale ndlela, inzalo yezomnotho (ukuthola imali) ithatha indawo engemuva ngenkathi igxile kwezenhlalakahle. Lokho impumelelo yezwe, noma inkampani.

Uma siyibeka phambi kwalolu hlobo lwezomnotho olukhona njengamanje, lapho kuyimali ekhona nesiphetho esisuke silandelwa, lapha sinomfuziselo lapho kuba ngumuntu odlayo. Umuntu ubaluleke ngaphezu kwemali.

Wavela kanjani umnotho wenzuzo evamile

Umsuka wale modeli yezomnotho Yenzeka ngo-2010 futhi kuthiwa yenziwe ngusomnotho wase-Austria uChristian Felber. Emqondweni wakhe wagcizelela kakhulu ukuhlonipha isithunzi somuntu, ubumbano, ukubambisana nokunakekela imvelo.

Kodwa lesi somnotho akusiye yedwa okhulume ngomnotho ukuze kuzuze wonke umuntu. U-Elinor Ostrom uphawule ngokuthi le modeli ingase icatshangwe njengokuphatha nokuhlela izinto ezivamile ukuze kungabikho ukungalingani. Ehlukanisa izinto zemvelo kwezokuhlalisana, wenza indlela lapho umuntu ngamunye enezimpahla ezidingekayo ukuze aphile nokuthi umphakathi uphile.

Yiziphi izinkinga obungazixazulula kumodeli yamanje yezomnotho?

Yiziphi izinkinga obungazixazulula kumodeli yamanje yezomnotho?

Njengoba sike sanitshela ngaphambili, imodeli yezomnotho yenzuzo evamile Iphambene kakhulu nemodeli yamanje, futhi ingaxazulula izinkinga ezithile enazo. Isibonelo:

  • Fundisa ngesisekelo senzuzo efanayo emphakathini lapho kubusa ukuncintisana, ubugovu kanye nokugqama komunye nomunye.
  • Thuthukisa izinkampani, ngomqondo wokuthi zazisa kakhulu inhlalakahle yabasebenzi, kanye nomzamo abawenzayo emalini abayiholayo ngokulahlekelwa umsebenzi wabo (kwesinye isikhathi owedlulele).
  • Qeda ukungalingani. Kulokhu, ukungalingani kufanele kube nomkhawulo futhi imali engenayo enkulu ngeke ibe nkulu kunokuphindaphinda komholo omncane. Ngaphezu kwalokho, amafa azokhokhiswa intela.
  • Susa amandla emakethe yezezimali ukuze uyenze ibe intando yeningi, ngama-akhawunti okuhlola amahhala, amanani enzalo akhuthazayo, njll.
  • Izolungisa ukuntengantenga kwezimali okubangelwa ukuqagela nokugeleza kwezimali ngokudala ukubambisana kwezezimali nezohwebo.
  • Ngingayinakekela indawo ezungezile ngokubheja ekuhwebeni kwezimiso zokuziphatha kanye nokunciphisa umkhondo wemvelo.
  • Inkinga abantu abazizwa bengakhonjwa noma bemelwe yilabo ababusayo izoqedwa. Kanjani? Ukudala intando yeningi eqondile kodwa futhi emele, lapho izakhamuzi zingalawula izindawo ezibalulekile njengepolitiki noma umnotho.

Kungani umnotho wenzuzo evamile ungewona "muhle" njengoba bewupenda

Kungani umnotho wenzuzo evamile ungewona "muhle" njengoba bewupenda

Noma kunjalo lo modeli wezomnotho ukhanga kakhulu, ungokoqobo futhi mhlawumbe uphelele, iqiniso liwukuthi ngemva kwazo zonke lezo zinzuzo ezinikezayo, kukhona nohlangothi olumnyama.

Kulokhu, kungaba incazelo yegama elithi "okuhle". Akekho onomqondo ofanayo ngakho futhi kunzima ukufinyelela esivumelwaneni.

Nakuba le modeli ibonisa lokho incazelo yenzuzo efanayo izonqunywa ngokuvumelana nentando yeningi, futhi ngokweningi, sizobe siphoqelela kwabanye lokho iningi elikucabangayo. Okungukuthi, asithembele embonweni wakho, kodwa ngenani lamalungu kuphela.

Ngaphezu kwalokho, amalungelo empahla yangasese kufanele asuswe, ngoba yonke into izoba yinzuzo evamile kubo bonke. Okungasho ukuthi noma ngubani angasebenzisa lokho akufunayo, futhi kungaba nokuxhashazwa ngokweqile.

Ngokuhambisana nalokhu, akungabazeki ukuthi imodeli ngeke isebenze ekukhuliseni umnotho, kodwa maqondana nokuma noma ngisho nokuncipha njengoba ukube yonke into ingeyawo wonke umuntu, akukho okungakhula, kodwa, njengoba kwase kuphelile, kwakuyoyeka ukusetshenziswa.

Ngamazwi we isazi sezomnotho uJuan Ramón Rallo: “I-Economy for the Common Good iyisivivinyo sobunjiniyela bezenhlalakahle esibeka icala lokwehluleka ekuklanyweni kwayo. Amaphutha ayo amakhulu amathathu, njengoba sesithuthuke kakhulu, azama ukuphikisa umbono wenzuzo evamile, ecabanga ukuthi kungenzeka ukuxhumanisa umsebenzi wezigidigidi zabantu ngokushaya indiva uhlelo lwamanani, futhi indiva incithakalo enonya. okutholakala ekuhlushweni kwempahla (ezicini zayo ezimbili: ukuqoqwa kwengcebo kanye nokulawulwa kokuphathwa kwebhizinisi)».

Iqiniso liwukuthi asazi ukuthi izosebenza noma cha. Noma uma indlela kanye nemigomo yezomnotho ukuze kuzuze wonke umuntu kufanele kuthuthukiswe. Kodwa okusobala ukuthi, uma kwenziwa ngale ndlela, kungaba nethuba lokudala izwe elingenangqondo, kuphela ukuthi ngeke kube nesixazululo sokuthuthukisa ukukhula kwalo.


Yiba ngowokuqala ukuphawula

Shiya umbono wakho

Ikheli lakho le ngeke ishicilelwe. Ezidingekayo ibhalwe nge *

*

*

  1. Ubhekele imininingwane: Miguel Ángel Gatón
  2. Inhloso yedatha: Lawula Ugaxekile, ukuphathwa kwamazwana.
  3. Ukusemthethweni: Imvume yakho
  4. Ukuxhumana kwemininingwane: Imininingwane ngeke idluliselwe kubantu besithathu ngaphandle kwesibopho esisemthethweni.
  5. Isitoreji sedatha: Idatabase ebanjwe yi-Occentus Networks (EU)
  6. Amalungelo: Nganoma yisiphi isikhathi ungakhawulela, uthole futhi ususe imininingwane yakho.