Sidoo kale loo yaqaan "Ahraamta kala sarraynta baahiyaha aadanaha" o Ahraamta Ahram.
Abraham Maslow (1908-1970), isagoo adeegsanaya matalaadda Ahraamta, wuxuu sharraxay kala sarreynta suurtagalka ah ee baahida aadanaha.
Wuxuu ahaa cilmi-nafsi yaqaan saameyn aan caadi aheyn ku lahaa qarnigii XNUMX-aad, gaar ahaan qeybtiisa labaad.
Waxaa loo yaqaanaa inuu ahaa mid ka mid ah wakiilada ugu caansan ee dhaqdhaqaaqa nafsiga aadanaha. Qaar baa qiimeeya inuu isagu ahaa aasaasihii ama dhiirrigeliyihii ugu weynaa xilligan.
Saynisyahankan, helitaankiisa iyo daraasaddiisa arrimaha la xiriira horumarka shakhsiyadeed ee shakhsiyaadka iyo is-garashada bini-aadamka ayaa ahayd mid walaac laga muujiyay.
Maslow wuxuu rumeysnaa in dadka oo dhami ay leeyihiin rabitaan dabiici ah oo ah is-xaqiijin, erey lagu qeexi karo ku-guuleysiga himilooyin shaqsiyeed iyaga oo adeegsanaya qaabkooda.
Wuxuu soo jeediyay in bini aadamku u dhaqaaqi doono si loo gaadho is-fahamkan si uu u noqdo qofka uu doonayo inuu noqdo.
Aragtida Maslow waa shaqo xiise leh oo la xiriirta cilmu-nafsiga halkaasoo baahiyaha aadanaha la dhigo ama loo abaabulo qaab jaranjaro ah, iyagoo soo bandhigaya amar ay baahiyaha ku qanci doonaan.
Sida hore ee aragtidan, waxaa lagu ogaan karaa dhammaadka 50naadka cilmu-nafsiga habdhaqanka. Tan dhexdeeda bani-aadamka waxaa loo tixgeliyey inuu yahay qof aan caadi ahayn, oo si joogto ah uga jawaabaya dhiirrigelinta.
Qeyb ahaan cilmi nafsiga wuxuu u arkay bani'aadamka inuu yahay qof aan is difaaci karin, oo ay ku xiran yihiin isku dhacyo isdaba joog ah oo miyir la '.
Waa sida saxda ah macnaha guud ee xilligan xaadirka ah ee cilmu-nafsiga aadanaha. Kaas oo isku dayay inuu sameeyo isdhexgalka labadan muuqaal ee faallo, cilmi nafsiyeed iyo habdhaqan, sidaas awgeedna lagu horumariyo cilmu-nafsi nidaamsan oo salka ku haya xayiraad.
Aragtidiisa Maslow wuxuu awood u yeeshay inuu la xiriiro habdhaqanka, cilmi nafsiga iyo cilmu-nafsiga aadanaha.
Qaybta ugu hooseysa ee Ahraamta kuwa baahiyaha aasaasiga ah ee aadanaha ayaa la heli doonaa, oo ay ku xigi doonaan noocyo kale oo damac ah iyo baahiyo ka weyn ama ka sarreeya, dhammaantoodna waxay u socdaan si kor u kaca ah iyagoo raadinaya dusha sare ee Ahraamta.
Amarka ugu horeeya waa inay noqdaan kuwo qanciya baahiyaha jir ahaaneed, oo ay ku xigto amniga, ku xirnaanshaha, aqoonsiga iyo baahiyaha is-dhammaystirka, dhammaantood si isdaba joog ah.
Qaabka haramka ee matalaya ama sharaxaya aragtidan ayaa ah hab aad u fiican oo si sax ah loogu qeexo kala sarraynta baahiyaha aadanaha, sida uu qabo Maslow.
Way fududahay in la fahmo sidaa darteed waxaad kaliya u fiirsan kartaa kuwa baahida sare ama sare haddii kuwa heerarka hoose la xaliyo.
Xoogagga koritaanka waxay ku abuuri doonaan dhaqdhaqaaq kore xagga Ahraamta, xoogag dib-u-celin leh oo ka hor imaan doona oo hoos ugu riixi doona.
Si aragti dhakhso leh oo kooban loo muujiyo, waxaan ku soo koobi karnaa sidan soo socota.
Baahiyahaas horeyba loogu qancay qofka ma awoodi doono inay abuuraan dabeecad kasta, kaliya kuwa aan ku qanacsaneyn ayaa awood u yeelan kara inay go'aan ka gaaraan dhaqanka.. Qofka baahida jir ahaaneed ayaa ku dhalan doonta, taas oo ah in la yiraahdo xilligan la joogo adduunka; baahiyaha kale waxay ka dhalan doonaan safarka nolosha.
Si shaqsigu u maareeyo xakamaynta baahiyaha nooca aasaasiga ah, kuwa sare ayaa soo muuqan doona. Baahida loo qabo is-fahamku kama muuqan doono dadka oo dhan, tani waxay noqon doontaa guuleysi nooc shaqsi ah.
Wareeg dhiirigalin ah oo kayar ama kayar ayaa looga baahan doonaa si loo qanciyo baahiyaha aasaasiga ah. Taas bedelkeeda, ku qanacsanaanta baahiyaha sare waxay u baahan doontaa wareeg dheer.
Noocyada Baahiyaha
Aasaaska
Kuwani waa baahiyaha u oggolaan doona qofka bina-aadamka ah inuu noolaado, baahiyaha aasaasiga ah.
Waxaa ka mid ah cuntada, neefsashada, isticmaalka biyaha, heer kulka jirka oo ku filan, waqtiga hurdada - nasashada iyo baabi'inta qashinka jirka.
Amniga
Amniga jirka Taas waxaa saameyn ku yeelan kara dagaal, qoys ama rabshad kale, aafooyinka dabiiciga ah, la'aanta hoy laga ilaaliyo cimilada. Waxaas oo dhami waxay ku keenayaan culeys iyo khibrado naxdin leh shaqsiga.
Amniga dhaqaalaha taas oo ay saameysay dhibaatooyinka heer qaran ama heer caalami ah, shaqo la’aan.
Amniga Kheyraadka, sida helitaanka waxbarasho ku filan, gaadiid iyo caafimaad.
Bulsho
Tani waa heer laxiriira dareenka, cilaaqaadka dadka, bulshada, iyo baahida loo qabo lahaanshaha.
Waa baahiyo aad u xoogan caruurnimadii, taas oo ka weynaan karta baahiyaha amniga ee marxaladaas.
Cillad la’aanta heerkan ah waxay u horseedi kartaa saameyn qofka awooddiisa ah inuu ilaaliyo xiriirka bulshada iyo inuu abuuro xiriir shucuur oo ku filan. Baahidaasi waxay noqon lahayd Aqbalaada bulshada, kalgacal, jacayl; Qoyska; Ka qayb qaatayn, taasi waa, ka mid noqoshada kooxeed iyo wehelin dheeraad ah Saaxiibtinimo.
Esteem
Waxaa jiri doona laba nooc oo baahiyo qadarin leh, mid sare iyo mid hooseeya. Haddii baahiyahaas aan si ku filan loo qancin, waxay saameyn ku yeelanayaan qofka hankiisa, iyadoo awood u leh inay soo saarto xaalad liidata oo weyn. Haddii ay si kale ku qancaan, waxaa suurtagal noqon doonta in la gaaro marxaladda xigta, is-faham.
Isu dheelitirku wuxuu muhiim u yahay isku kalsoonaanta, waa u muhiim dadka.
Maslow wuxuu diiradda saaray laba nooc oo baahiyo ah dareenkan, sare iyo hoose, oo ku xirnaan doona shakhsiyadda mid kasta.
Nooca sharafta leh ee sare, waxay noqon doontaa mid u dhiganta baahida loo qabo is-ixtiraam, taas oo ah, is-ixtiraam. Halkan dareenka sida xorriyadda, kalsoonida, guulaha, madaxbannaanida dadka kale ayaa noqon doona mid si maldahan u socda.
Qadarin hoose Waxay la xiriiri doontaa ixtiraamka dadka kale. Baahiyaha fiiro gaar ah, aqoonsi, sharaf, sumcad, mansab, qadarin, caan, sharaf iwm.
Is-garasho
Tani waxay noqon doontaa heerka ugu sarreeya ee Ahraam, is-garasho.
Heerkani wuxuu tilmaami doonaa waxa ugu badan ee qofka awood u leeyahay, is-garashadana waxaa lagu gaari karaa iyadoo la gaaro kartidaas.
Waxay noqon doontaa rabitaanka in la gaaro dhammaan waxa qofku awoodo inuu gaaro. Waxaad diiradda saari kartaa ama u arki kartaa baahidan hab aad u gaar ah. Qof, tusaale ahaan, wuxuu yeelan karaa rabitaan adag inuu noqdo waalid ku habboon. Qof kale ayaa laga yaabaa inuu hadafkiisu yahay inuu noqdo cayaaryahan waxqabad sare leh, ama inuu ku gaaro guulo xirfadeed oo muhiim ah goob gaar ah.
Marka dhammaan baahiyaha kale la qanciyo, qofku wuu tixgelin karaa oo si dhab ah u gaari karaa is-aqoonsi, helitaanka dareen xoog leh oo nolosha ah iyo kobcinta kartida qofka uu awood u leeyahay.
Aragtida Maslow waa la dhaliilay Wali ma ansax tahay?
Buug la daabacay 1976 oo ay soo saareen Mahmoud A. Wahba iyo Lawrence G. Bridwell, aragtida Maslow si ballaadhan ayaa dib loogu eegay.
Qorayaashani waxay yiraahdeen waxay heleen caddeyn liidata oo ah in amarka Ahraamta sida kan lagu sharraxay aragtida ay dhab ahaan jirto. Waxay ku doodayaan in farxaddu leedahay mawduucyo badan oo ka madax bannaan baahiyaha.
Sidoo kale 1984, wuxuu isku sharaxay inuu yahay qowmiyado, maqaalka "Dhaqanka la xiriira dhaqanka fikradda nolosha", sida uu Maslow u siiyay baahiyaha, oo uusan waafaqsanayn dhammaan noocyada dhaqanka jira iyo bulshada, sida ku xusan qorayaasha maqaalkan. Qiyaasta iyo bayaannada la soo bandhigay waxaa loo tixgeliyey inay yihiin kuwo mugdi badani ku jiro, taasoo ka dhigaysa aragtida ka maqan cilmiga sayniska, sidaas darteedna ay adag tahay in la barto.
Nooc kale oo dhaleeceyn ah oo aragtidu heshay ayaa la xiriirtay arrinta sambal ahaan markii hore loo adeegsaday daraasadda oo aad u yarKu dar tan, Maslow wuxuu dooranayay maadooyin gaar ah oo uu ku fuliyo cilmi baarista, taasoo keentay in daraasadda ay noqoto mid aan laheyn ujeedo.
Dhawaanahan, cilmi-baarisyada qaarkood waxay siinayeen xoogaa taageero ah darajada uu Maslow soo jeediyay waqtigaas.In kasta oo loo arko inay jirto baahi loo qabo aragtidan oo kale in dib loo cusbooneysiiyo si awood loogu yeesho inay ka tarjumeyso qaab isku xirnaan iyo ujeeddo leh baahiyaha nolosha hadda jirta ama casriga ah.
Sannadkii 2010 waxaa la isku dayay in la casriyeeyo aragtida, iyadoo la daabacay nooc cusub oo ka mid ah., oo ay ku jiraan toddobo heer oo ka soo horjeedda asalka oo ka kooban shan heer oo keliya.
Xaaladdan oo kale, afarta heer ee aasaasiga ahi waxay la mid yihiin kuwa uu soo jeediyo Maslow, in kasta oo isbeddello badan laga arkay heerarka sare. Heerkii ugu sarreeyay ee noocii ugu horreeyay ayaa la tirtiray, oo u dhigma tan is-garashada.
Qaarkood waxay mabda 'ahaan ku raacsan yihiin nooca dib loo eegay, laakiin kuwa kale waxay u kuur galaan dhibaatooyinka ka takhalusida is-fahamka, iyagoo tixgelinaya baahida aasaasiga ah ee dhiirrigelinta.
Codsiyada kale ee aragtida
In kasta oo xaqiiqda ah in aragtida Ahraam ee Maslow la dhaleeceeyay oo waxyaabo is khilaafsan qaarkood laga heli karo, haddana waxaa xaqiiqo ah inay muhiimad weyn u lahayd dhinaca cilmu-nafsiga, xitaa in ka badan waxay muhiimad u lahayd dhinacyada kale sida suuqgeynta, isboortiga ama waxbarasho.
Qeybtan ugu dambeysa, tan waxbarasho, aragtida waxaa loo isticmaali karaa marka lagu baranayo cunugga dabeecadihiisa shucuureed, jireed iyo bulsheed; shaqeynaya guud ahaan. Markaad u soo bandhigto arday leh dhibaatooyin waxbarasho oo kala duwan, waxaa suurtagal ah in la falanqeeyo oo loo wajaho arrinta laga bilaabo dhibaatada baahiyaha aasaasiga ah ee xitaa ka imaan kara guriga.
Arrimaha la xiriira suuqgeynta iyo durba ganacsiga, aragtida waxaa loo isticmaali karaa in lagu xaqiijiyo baahiyaha ay alaabooyin gaar ah bixin karaan, fududeynta daraasadda qiimahooda, iwm.
Kheyraadka aadanaha sidoo kale waxaa jira codsi, lagu qiimeynayo baahiyaha kooxaha shaqaalaha.
Haddii si sax ah loo fahmo sida loo qancin karo baahiyahaas, waxaa la rumeysan yahay inay suurtagal tahay in la dejiyo istiraatiijiyado lagu kordhiyo wax soosaarka guud ahaanna lagu gaaro horumar iyo heer sare jawiga shaqada ee jira ee jawi la siiyay.