O le suauʻu o le auro uliuli a le lalolagi. Suauʻu faʻataʻitaʻi le lalolagi: faʻatasi ma le penisini, palasitika, ma le tele o derivatives o loʻo gaosia. E ui e tele suauʻu gaosia atunuʻu, Sepania e le o se atunuʻu e gaosia le suauʻu, poʻo le sili atu le tele i aofaʻi tele, ma tatau ona faʻapaʻiaina se tele vaega o paketi o tausaga taʻitasi mo le faʻatauina o ia, mafatia mai le fesuisuiaʻi o ana tau.
Mo se faʻataʻitaʻiga, o nei lua tausaga talu ai Tau o le suauʻu ua paʻu maualalo mafua ai se tupe sefe mo le aufaʻaulu mai atunuʻu pei o Sepania ... ae afai na latou faʻateleina, tau o le a siʻitia i se filifili, amata i le penisini ma mafua ai se aʻafiaga i le olaga o le atunuʻu.
Le
Faʻafefea ona seti le tau o le suauʻu
O le tau o le suauʻu e faʻatulagaina ile paelo, nai lo lita poʻo kalone, ma talu ai o le suauʻu o se mautu lelei, o lona tau e faʻavae faʻavae i luga o sapalai ma manaʻoga.
O lenei faʻatonutonu e faʻatonutonu i lona gaosiga, le maualuga o le suauʻu i le lalolagi e faʻatulaga ai le tau ae aua le avea lona fesuiaʻi e faʻavalea ai le lalolagi, pei ona tupu i le vaitau o le 70 ma le faʻafitauli o le suauʻu i le Iunaite Setete.
I leisi itu, o atunuʻu i fafo atu o le faʻalapotopotoga, pei o Lusia, latou te faʻatonutonuina a latou gaosiga ma tau e le tuʻufaʻatasia, e masani ona faʻaaogaina a latou tagata o loʻo avea ma aupega tau tamaoaiga, e faʻapena foi ona fai ile kesi. Le isi lea o le a tatou vaʻaia o atunuu taua na e gaosia le suauʻus.
Le autu suauʻu gaosia atunuʻu
O le autu suauu atunuu Latou e le o saʻo o sui o le faʻalapotopotoga talu ai, ae toetoe lava o latou.
O le lisi o atunuʻu autu e gaosia ai le suauʻu e le tutusa i taimi uma, ma le mea moni, talu ai nei Venesuela, o se tasi o atunuʻu i totonu o le 'top ten' na paʻu i le sefulutolu, o le autu o finauga pe o se mafuaʻaga poʻo se faʻailoga o le faʻafitauli Venezuelan.
E tusa ai ma faʻamatalaga mai le CIA, matou te tuʻuina atu le autu suauʻu gaosia atunuʻu o le lalolagi.
Kuaki
O le lona sefulu sili ona tele gaosia atunuu suauu i le lalolagi. O lona gaosiga e tusa ma le 2,7 miliona paelo o suauʻu, ma faʻatusalia i le 3% o le aofaʻi o gaosiga o le lalolagi. Na afaina i se taua ona o le "suʻesuʻega" na faia e Saddam Hussein i le atunuu i le 1990, le taua lauiloa i le Persian Gulf.
O ana tupe faʻaleoleo e fuafuaina e i ai le umi o le 100 tausaga, o se mautu tupe maua faʻavae mo le atunuʻu.
Mesiko
Mesiko o le lona sefulu ma le tasi atunuu auina atu i fafo i le lalolagi, ma gaosia ai tusa ma le 2,85 miliona paelo, faʻatasi ai ma ni faʻamoemoe silisili faʻafetai i le toe fuataʻiga o loʻo pasia e le atunuʻu ma sailiiliga o vaieli o loʻo iai ma faʻaputuga tupe se tele i le lumanaʻi.
O le tupe maua mai ana suauʻu auina atu i fafo e fai ma sui o le 10% o le aofaʻi o tupe maua a le atunuʻu.
Iran
O Iran e gaosia 3.4 miliona paelo, ma faʻafetai i ana faʻasao ma vaipuna e leʻo faʻaaogaina, ua avea o se atunuʻu ua taʻua o 'superpowers'.
O na 3.4 miliona paelo faʻatusalia 5,1% o le aofaʻi o suauʻu e fealuaʻi i le lalolagi i aso uma. O le tupe na maua mai nei oloa auina atu i fafo e fai ma sui o le 60% o le aofaʻi o tupe maua a Irani.
Ma e aunoa ma le faʻamoemoeina i ana tupe faʻaleoleo e mautinoa ai le aofaʻi tele o tupemaua, e le gata i le suauʻu, ae o le eletise ma le kesi. E tele mea o le a talanoaina e Iran.
United Arab Emirates
O le United Arab Emirates o se tuufaatasiga o lo oi totonu o Arapi e aofia ai Abu Dhabi, Ajman, Dubai, Fujairah, Ras al-Khaima, Sarja ma Umm al-Qaywayn.
Faʻatasi latou gaosia tusa ma le 3.5 miliona paelo, tele gaosia e Abu Dhabi, Dubai ma Sarja, o le autu nofoaga autu o le aveʻesea o le suavai i le United Arab Emirates.
E i ai a latou tupe faʻaagaga e tusa ma le 100 piliona paelo. E tele na latou tupe faʻafetai i ai ua latou faʻatagaina i latou lava e laveaʻi le tasi ma le isi.
O Dubai, e ui lava i mea uma, o loʻo sauni e faʻasaʻolotoina ia lava mai le suauʻu ma faʻavae lona tamaoaiga e faʻaititia i le suavai ma tele atu i turisi ma pisinisi.
Iraq
O Iraki o loʻo faʻasalaga mamafa e ona geopolitical faʻafitauli, e feteʻenaʻiga i totonu, Al-Qaeda, o le talu ai nei Daesh osofaʻiga, ma le atunuʻu faʻasalaga e le militeri faʻalavelave faʻatasi umi atu i le sefulu tausaga.
E ui i lea, Iraq O le atunuʻu o loʻo iai le lona lima o faʻasao o suauʻu i le lalolagi, o le toʻatele lava i vaega mautu, ma e ui i lea, e tusa ma le 4 miliona paelo o suauʻu, e maua ai le 94% o le malosi o le atunuʻu ma le 66% o le aofaʻi o tupe maua a le atunuʻu.
O se lumanaʻi lelei o loʻo faʻamoemoeina mo le atunuʻu pe a fofo ona faʻafitauli.
Kanata
Le isi atunuʻu o Amerika i Matu i luga ole lisi o sili ona taua atunuu-gaosia suauʻu.
Kanata e naʻo le 0,5% o le faitau aofaʻi o le lalolagi, ae e maua mai ai le sili atu i le 5% o suauʻu o loʻo feoaʻi i le lalolagi.
E maua mai i le 4,5 miliona paelo, ma o ana tupe faaleoleo e oʻo atu i le 180.000 miliona paelo, ma o le lona tolu sili lea ona tele o suʻesuʻega o suauʻu i le lalolagi.
O le faʻafitauli a Kanata o le tele o ana tupe faʻasao o loʻo i totonu o shafts, lea e faʻafaigata ai ona aveʻese mai i latou. O le taimi lava e faʻaaogaina ai e tekonolosi le taugofieina o tekonolosi, o le a tupuola ai loa le gaosiga o le gaʻo a Kanata.
ōmea
O le gaosiga o le suauʻu mai Saina na faʻateleina pea mo le limasefulu tausaga talu ai, ma o se tuputupu aʻe e leʻi fuafuaina ma le maoaʻe i le sefululima tausaga talu ai, faʻafetai ile tatalaina ole tamaoaiga na faʻatautaia e le malo.
Gaosiga e tusa ma le 4.6 miliona paelo o paleni, ae talu ai o lona taumafaina e sauā, e ui lava i lea, o loʻo faʻaauau pea ona avea ma malo faʻaulufale mai, aemaise lava mai Lusia ma isi atunuʻu o Asia ma Arapi.
O ana faʻasao e tauagafau, sili atu pe laʻititi, 20 piliona paelo, ae o loʻo faʻamoemoe e faʻafetaia i fracking (hydraulic motusia) o lona gaosiga ma faʻaleoleo o le a tupu olaola tele.
Lusia
O Rusia o se tagata tino ese i mea uma ma le suauʻu matou te le o mauaina lona mulivae Achilles.
Lau 11 miliona paelo o suauʻu faʻaalia 13-14% o le aofaʻi o le amio le mafaufau lea e fealuai i le lalolagi.
O ana faʻasao o le lona tolu sili lea ona tele i le atunuʻu, e le faitauina uma gaʻo na natia i lalo o le aisa o Siberia ma matu o Rusia, i le Atika, i lalo foʻi o le aisa mafiafia ma mautu.
Ia tatou manatua o Lusia o loʻo fai ma sui i le teritori, le tasi vaeono o le aofaʻi o teritori o le paneta, lea tatou te iloa ai na te le o faʻaaogaina atoa ana tupe teu.
Saudi Alapi
E oʻo mai i le taimi nei o le lalolagi pito sili ona tele na gaosia le gaʻo, ma le lata i le 12 miliona paelo o suauʻu. O ana mea le aoga, na o ia lava, fai ma sui o le 5% o le tulafono o loʻo i ai aso nei i le lalolagi, ma se vaega tele, pea le faʻaogaina.
Ona o lona gaosiga ua faʻaititia i le fiafia i isi ituaiga o malosiaga ma suauʻu, na leiloa ai le muamua nofoaga.
Iunaite Setete
Faʻafetai i le faʻafailele ma faʻateleina le faʻaogaina o ana suauʻu fanua, o le lona tolu atunuʻu i Amerika i Matu o loʻo taʻitaʻia le lalolagi tulaga ma toeititi atoa le 14 piliona aitalafu. Ona o le tele o teuga tupe faʻafaigaluega i tekonolosi, ua mafai ai ona latou faʻaaogaina metotia faʻaonapo nei o le aveʻesea o le manogi, pei o le oneone oneone ma shale.
E ui lava i le sili ona tele gaosi o le gaʻo i le lalolagi, o loʻo ia latou le faʻafitauli a Saina: latou te faʻaulufaleina mai le tele o tulafono i Mexico ma Kanata, e lua isi suauʻu atunuʻu tetele, ona o loʻo manaʻomia pea le sili atu i le latou gaosiga gafatia.
O atunuʻu o loʻo iai le tele o faʻasao o suauʻu ile lalolagi
E leʻo faʻapea o le avea ma atunuʻu e gaosia le suauʻu e faʻaleleia atili ai oe, atonu e mafai ona tatou vaʻaia atunuʻu o loʻo gaosia suauʻu ma se vaaiga sili atu: vaʻai poʻo fea o iai, e faʻaopoopo i le tele o gaosiga, o se faʻasao e faʻamaonia ai latou tulaga ma le mautu i le lumanaʻi.
Atunuʻu o loʻo iai le tele o faʻasao o suauʻu ile lalolagi
(numera e piliona)
- Venesuela - 297,6
- Saudi Arabia - 267,9
- Kanata - 173,1
- Iran - 154,6
- Iraq - 141,4
- Kuwait - 104
- United Arab Emirates - 97,8
- Lusia - 80
- Libya - 48
- Nigeria - 37,2
- Kazakhstan - 30
- Qatar - 25,380
- Iunaite Setete o Amerika - 20,680
- Saina - 17,300
- Pasila - 13,150
- Algeria - 12,200
- Angola - 10,470
- Mekisiko - 10,260
- Ekuatoa - 8,240
- Azerbaijan - 7
O le autu suauu auina atu i fafo
E tatau ona iloa le mea le atunuu ua filifili e ave i fafo tele, ma faʻavae, toetoe lava, o le atunuʻu tamaoaiga i luga o le suauʻu. Matou te vaʻaia mataupu e pei o Iran, Mexico poʻo Venesuela lea o le paʻu, e pei o le tasi na matou masani ai i nei masina, e matua aafia ai a latou paketi.
Faatasi ai ma lenei lisi mulimuli o le a mafai ona e vaʻaia lelei le soifua maloloina o atunuʻu ma o le fea o le tasi lea e sili ona faʻatonutonu a latou suauʻu.
- I Aferika: Algeria, Angola, Libya ma Nigeria.
- I Sasaʻe tutotonu o loʻo iai matou Saudi Arabia, United Arab Emirates, Iraq ma Kuwait.
- I Amerika i Saute e iai matou Ecuador ma Venesuela.
Ma mulimuli ane, tele gaosi ma faʻatau atu i fafo, e le o ni totino o le OPEC, o loʻo iai tatou Kanata, Sudan, Mekisiko, Peretania, Nouei, Lusia ma Oman.
O le a lisi o suauʻu gaosia atunuʻu ova taimi? E foliga mai ae o le tele o mea na matou vaʻaia na faʻataʻitaʻia le gaosiga siata mo le tele o tausaga o lea o le suiga e le tupu i se taimi lata mai.
Atunuʻu autu faʻaaogaina suauʻu
I le isi itu ole tupe siliva, e iai a tatou atunuʻu e tele le paelo o faʻaoga i aso uma. I nisi tulaga, pei o le Iunaite Setete, e ui lava i le avea ai ma se tasi o sili ona tele gaosia suauʻu, e manaʻomia lava le faaulufaleina tele suauu nai lo lona gaosia. Aua o lona manaʻoga o loʻo sili atu pea nai lo le gaosiga e mafai ona tuʻuina mai. Ina ia vaʻavaʻai atili vavalalata ma maua ai se lalolagi manatu o lenei tulaga, e mafai ona tatou vaʻaia i le lisi e mulimuli mai le faʻaaogaina i aso uma o atunuʻu taʻitasi, faʻapea foi ma le averesi faʻaaogaina o suauʻu i le iunite o tagata.
Faʻatasi ai ma faʻamaumauga maua i le 2019, i le 2018, nei sa paelo (i le afe ma afe) faʻaumatia i le aso mo atunuʻu taʻitasi:
- Iunaite Setete: 20.456
- Saina: 13.525
- Initia: 5.156
- Iapani: 3.854
- Saudi Arabia: 3.724
- Lusia: 3.228
- Pasila: 3.081
- Kolea i Saute: 2.793
- Kanata: 2.447
- Siamani: 2.321
- Iran: 1.879
- Mekisiko: 1.812
- Initonesia: 1.785
- Peretania: 1.618
- Farani: 1.607
- Taialani: 1.478
- Sigapoa: 1.449
- Sepania: 1.335
- Italia: 1.253
- Ausetalia: 1.094
O a mea taua e aafia ai nei eseesega?
I le tasi itu o le aofaʻi o le faitau aofaʻi ma le isi le maualuga o le tamaoaiga o atunuʻu taʻitasi. Lenei e mafai ona tatou faʻauigaina i le capita tupemaua. Lenei faʻamatalaina aisea le Iunaite Setete, aunoa ma le sili ona tele atunuʻu atunuʻu, faʻaumatia tele suauʻu (tusa 22 paelo i le aso i tagata nofoia). O le mea moni, o lona faitau aofaʻi faʻaumatia i le averesi teisi sili atu ma le faʻalua mea o le a tagata faʻaumatia i Sepania (tusa ma le 10 paelo i le aso i le tagata e nofo ai). Ma o le mafuaʻaga lena o atunuʻu e tele atu le faitau aofai o tagata ae o loʻo maualalo le maualalo o tupe maua a tagata taʻitasi e pei o Saina e faʻaitiitia ai le suauʻu nai lo le Iunaite Setete.
Mo se faʻataʻitaʻiga, o Saina ma Initia e tutusa a latou faitau aofai, o Initia e laʻititi laititi le faitau aofai. Ae ui i lea, o le tamaoaiga o Saina e maualuga, o le mea lea na ala ai ona maualuga le faʻaaogaina o le suauʻu.
E tasi le tau o le suauʻu ma le tau ile tau masani ile $ 55, o le averesi e mafai ona ave i le 2018. Ole aofaʻiga ole 1.335.000 paelo, ole mea na faʻaalu e Sepania ile aso, e $ 73.500.000 le tau ile aso.
5 manatu, tuʻu lau
O le a le lolomiga aso o lenei tusitusiga?
Faʻalauiloa e Susana Maria Urbano Mateos ia Iulai 6, 2016, 11:16 am
Le aoauli lelei, e mafai ona e fesoasoani mai ia te aʻu ile faʻamatalaga o le suauʻu masalosalo na ofoina mai e atunuʻu-faʻatau atu i fafo suauʻu.
Ou uiga o le faamaapeina i le loloto o le lalolagi o le cool ma dampen le tekinolosi papatusi e aloese mai mafuʻe ma le mafanafana o le lalolagi loʻu manatu i totonu o loʻu valea
matua lelei tusitusiga