ʻO kekahi o nā huaʻōlelo e lohe nui ʻia e pili ana i kahi ʻāina ʻo ia ka hemahema o ka lehulehu. ʻAʻole maikaʻi kēia inā he kiʻekiʻe loa ia, no ka mea e hōʻike ia ʻoi aku ka nui o nā lilo ma ka ʻāina, a ʻo nā hopena maikaʻi ʻole.
Akā, He aha ka hemahema o ka lehulehu? E like me ke ana ʻana? Pehea ia e pili ai iā mākou? Inā ua nīnau ʻoe iā ʻoe iho i kēia mau mea āpau, a laila e nānā mākou i kēia mea hōʻike e kōkua ai e ʻike inā maikaʻi kahi ʻāina a i ʻole inā aia kekahi mau pilikia i kāna hoʻokele waiwai.
ʻO
He aha ka hemahema o ka lehulehu
ʻO ke ala maʻalahi e wehewehe i ka hemahema o ka lehulehu me kahi laʻana. E noʻonoʻo e hoʻomaka ana kahi ʻāina e hoʻolilo kālā ma mua o ka mea i komo. ʻO kahi laʻana, inā ʻoe e hoʻokomo i 1 miliona euro, ʻo kāu mau lilo he 2 miliona. ʻO kēlā Hōʻike ka hoʻonui kālā he ʻaiʻē kāu, a pono ʻoe e uku i ka poʻe i ʻaiʻē i ke kālā, no laila e hoʻohana i nā pono hana e hōʻiliʻili i kēlā kālā, me ka hōʻaiʻē a me nā ʻano hana ʻē aʻe. Akā, inā mau ke kiʻekiʻe o ka hoʻolilo kālā, ʻaʻole hiki iā ia ke hoʻopau i kāna deficit a, i ka holo lōʻihi, e lilo ana ka ʻāina i ʻilihune a paʻakikī e loaʻa kālā.
ʻO ka manawa ʻē aʻe ke koina lehulehu, e hōʻike ana he ʻoi aku ke kiʻekiʻe ma mua o nā lilo, ʻo ia hoʻi, he kālā kāu e hoʻolilo ai hoʻopukapuka ai. ʻO ka ʻoiaʻiʻo ʻaʻole maʻalahi e ʻike i nā laʻana o kēia, akā aia kekahi mau ʻāina i loaʻa ka hemahema haʻahaʻa o ka lehulehu.
ʻO ka hemahema o ka lehulehu ma Sepania
I ka hihia o Sepania, kiʻekiʻe loa ka hemahema o ka lehulehu. Wahi a Nā ʻike 2020, 10,97% o ka GDP i loaʻa, ka mea, ke hoʻohālikelike nei me ia o nā ʻāina ʻē aʻe, i kēlā makahiki aia mākou i ke kūlana 175 mai 190 mau ʻāina.
He aha ka mea e pili ai? ʻĀ, aia mākou i waena o nā kūlana hope loa i kahi hanana pilikia. Ua hele mākou mai ka loaʻa ʻana o ka deficit o 35637 miliona a i ka deficit o 123072 miliona, kahi i hoʻonui nui ʻia, i kahi ʻāpana i hoʻonui ʻia e ka pilikia o ka maʻi ahulau.
Ka nele o ka lehulehu a me ka hōʻaiʻē lehulehu
Kuhi hewa ka hapa nui i ka noʻonoʻo ʻana he like ka deficit lehulehu a me ka hōʻaiʻē lehulehu, ʻoiai ʻo ka ʻoiaʻiʻo ʻaʻole. ʻO ka ʻokoʻa nui ma waena o nā huaʻōlelo ʻelua manaʻo ʻia ka hemahema o ka lehulehu he loli kahe, ʻoiai ka hōʻaiʻē lehulehu e lilo i ʻano loli.
He aha ka manaʻo o kēia? ʻĀ, ʻo ka hemahema o ka lehulehu ka ʻokoʻa ma waena o ka loaʻa kālā a me nā lilo i loko o kahi manawa i hāʻawi ʻia; ʻoiai ʻo ka hōʻaiʻē lehulehu ka hōʻuluʻulu kālā e hana ʻia e hōʻaiʻē i ka hemahema o ka lehulehu. I nā huaʻōlelo ʻē aʻe, ʻo ia ka mea i hōʻaiʻē ʻia i nā poʻe ʻē aʻe i hōʻaiʻē iā mākou e hiki ai ke hoʻokō i ka uku o nā lilo keu i loaʻa iā lākou.
Pehea e helu ai
Ke helu nei i ka hemahema o ka lehulehu, aia nō ʻekolu mau hōʻailona koʻikoʻi nui e hoʻohuli: ka loaʻa kālā o ka ʻāina, nā lilo o kēia, a me ka GDP. Pono e hoʻokumu i nā mea āpau no ka manawa like, ka mea maʻamau i hoʻokahi makahiki.
ʻO ke kumuhana kēia:
Deficit lehulehu = loaʻa - nā lilo.
I kēia manawa, no ke aha e noʻonoʻo ai i ka GDP? No ka mea hiki iā ʻoe ke hana i rula o ʻekolu. Inā ʻo 100% ka GDP, ʻo ka hemahema o ka lehulehu i x% o GDP. ʻO kahi laʻana, e noʻonoʻo e loaʻa iā ʻoe he 1000000 GDP, a ʻo kou hemahema lehulehu he 100000.
Na kēia lula ʻekolu, ʻo ka hemahema o ka lehulehu he 10% o ka GDP.
Pehea e kālā ai
Loaʻa i kahi ʻāina i nā ʻano hana e hoʻopukapuka i kāna deficit lehulehu. Aia i waena o lākou nā:
- E hoʻonui i ka ʻauhau. ʻO kāu pahuhopu ka hoʻonui ʻana i kālā e uku ai no kāu mau lilo. ʻO ka pilikia e hāʻule pololei kēia i nā kamaʻāina o ka ʻāina, ka mea e hōʻike ana ua lilo ka nui o ke kālā a ua ʻeha ke ʻano o ko lākou ola. No kēia kumu, hoʻoholo ka hapa nui e haʻalele i ka ʻāina.
- Hoʻopuka i kālā hou aʻe. ʻAʻole maʻamau kēia no ka mea e hōʻike ana aia ka hoʻoliʻiliʻi o ke kālā, a he maikaʻi ʻole ia, akā he ʻano ia i hoʻohana ʻia i nā ʻāina kūkulu haʻahaʻa.
- Hoʻopuka i ka hōʻaiʻē lehulehu. ʻO ia ka mea i hana nui ʻia. E pili ana i ke kau ʻana i nā pili aupuni a me nā bila aupuni ma ka mākeke i hiki i nā mea hoʻopukapuka ke kūʻai aku iā lākou, a no laila, e loaʻa kālā e uku ai i kā lākou ʻaiʻē. ʻO ka pilikia, inā nui a nui aʻe ia, i ka hopena ʻaʻole hiki ke hoʻihoʻi i ke kālā i hōʻaiʻē ʻia.
Hiki i kekahi o kēia mau hana ke loaʻa nā hopena maikaʻi ʻole no nā ʻāpana o ka hoʻokele waiwai; No kēia kumu, pono e hoʻoholo i kahi ala i aʻo nui ʻia iʻole e hōʻino hou.
Pehea e hopena ai ka hemahema o ka lehulehu iā mākou
E hoʻomaopopo i ka hemahema o ka lehulehu ma mua o kahi laʻana. E noʻonoʻo e loaʻa ana iā ʻoe ka uku o ka mahina he 1000 euro. A kekahi mau lilo o 2000 euro. Hōʻike ia mea ʻaiʻē ʻoe i ka 1000 euro, āu i loaʻa ʻole ai, i ka ʻinikua, nā meaʻai, a pēlā aku. No laila, he aha kāu e hana ai e nīnau i kahi hoa, kahi hoahānau, kēlā mau 1000 euro.
I ka mahina aʻe, e hoʻi i ka mea like, a noi ʻoe i kēlā kanaka no 1000 euro hou aʻe. ʻO ka manaʻo ia ʻaiʻē ʻoe iā ia i 2000, akā pehea inā he hoihoi pū kekahi? ʻOi aku ia. Inā hoʻomau kēia, i ka hopena e hōʻaiʻē ʻoe iā ia i kahi nui o ke kālā ʻaʻole hiki iā ʻoe ke hoʻihoʻi no ka mea, inā hoʻomau ʻoe e hana like, ʻaʻole ʻoe e hōʻemi i nā lilo, a inā ʻaʻole ʻoe e ʻimi i kahi loaʻa hou, ʻo ʻoe pau ʻole ka uku ʻana i ka ʻaiʻē.
He aha ka mea e koi ai? ʻĀ, aia kekahi manawa e uku hou ʻole kēlā kanaka iā ʻoe. ʻAʻole hiki iā ʻoe ke uku aku i kekahi, pono ʻoe e hoʻololi i kou nohona ola ʻana i mea e ola ai, i kahi mea ʻoi aku ka maikaʻi, ma ka liʻiliʻi no kekahi manawa.
Ka Pēlā nō ka mea e hana ʻia i nā ʻāina ke kiʻekiʻe loa ko lākou deficit lehulehu; pili ka maikaʻi o ke ola o ka poʻe a nui ka ʻaiʻē o ka ʻāina, hiki i kahi manawa hiki ʻole ke hoʻomau, a ʻo ia ka manawa e hoʻopakele ai lākou iā ia (a i ʻole e make ia).
ʻOiai he nui nā kumu hou aʻe a ʻaʻole koʻikoʻi nā mea āpau, loaʻa iā ʻoe kahi hoʻokokoke mua o ka deficit o ka lehulehu a he aha ke ʻano no kahi ʻāina i kiʻekiʻe loa ia. No laila, ʻo kekahi o nā pahuhopu o ka Mokuʻāina e hōʻemi iā ia i ka hiki, a me ka wikiwiki, e hōʻalo i nā pilikia a me nā hopena nui e maikaʻi ʻole i kēlā me kēia hihia.